Với GS.TS Trần Ngọc Vương, ba mẫu nhà nho hành đạo, ẩn dật tài tử mặc nhiên được xem như ba loại hình nhà nho đã hình thành trong thực tiễn lịch sử trung cận đại Việt Nam; từ đây, tác giả chỉ tập trung soi rọi loại hình thức ba, loại hình mà theo tác giả có vai trong lớn đối với tiến trình văn học - nói đúng hơn là đối với bộ phận văn học mang đậm tính nghệ thuật và cảm hứng thời đại, cũng chính là văn học viết bằng ngôn ngữ dân tộc (tiếng Việt, chữ Nôm) từ thế kỷ XVII.